Uzayda Toprak Savaşı: Kimin Ne Hakkı Var?
Başımızı kaldırıp yukarı baktığımızda gördüğümüzün çok ötesinde bir yaşam var. İşte orada toprak sahibi olma fikri çoğu insan için ilgi çekici. Fakat uluslarası hukukta uzayda arsa sahibi olmak için bir hak yok. Peki, devletler bilimsel çalışmalar için üs kurabilir mi?
Emlak piyasası “Metaverse’den arsa almak” tanımıyla yeni tanışmış olsa da uzaydan arsa almayı daha önceden başlatmıştı.
Ay, Mars, Venüs… Bu gezegenlerde arsa satışları uzun yıllardır bazı şirketler tarafından yapılıyor. Öyle ki, satışların çok iyi gittiğini belirten emlakçıların diğer gezegenleri de satışa çıkarmayı açıkladıkları zamanlar olmuştu.
Enlemini boylamını belirleyip tapularını alan Dünya vatandaşlarının ödedikleri ücretler ise 25 dolar da oldu 20 sterlin de. “Bu satışların kanunda yeri var mı?” sorusunun cevabı resmiyette “Yok!” olsa da, insanoğlu görmediği arsasının tapusuna sahip olmayı sevdi.
Kişisel arsa alımlarının yanı sıra devletlerin uzay çalışmaları için kurduğu üsler bu konunun başka bir yönü. Zira, bu çalışmalar için kullanılan araçlar da belli arazilere kuruluyor. Son olarak Ay'a yeniden ulaşmak için başlatılan Artemis görevi kapsamında 2025 yılına kadar Ay'a astronot göndermek amaçlanıyor. Öte yandan, bu kez Ay’da kurulacak bir üs ile insanoğlunun orada kalıcı olması hedefleniyor.
Peki uluslararası anlaşmalar uzayda üs kurulmasına ne diyor? Kimin ne kadar hakkı var? Bu konuda kanunlar ne diyor? Kişiye özel arsa satışları mümkün mü? Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dr. Araştırma Görevlisi Onur Çağdaş Artantaş ile bu piyasanın detaylarını konuştuk.
"Uzay merakı yeni değil"
Uzayın insanlık için merak uyandırıcı çekiciliği tarih boyunca sürdü fakat ona ulaşmak hiç kolay olmadı…Artantaş’a göre, gezegenlerdeki madenlerin kullanımının düşünülmeye başlanması uzun süredir gündemde. Bunun yanında uzayın bir savaş alanına dönmesi de bu fikirlerin bir getirisi. Tüm bunlar da hukuki gelişmeleri beraberinde getirdi.
“Uzaydaki gök cisimlerinde bunların mineral rezervlerinin çıkartılarak gerek gök cisimlerindeki üslerde gerek dünyada kullanılması yeni bir fikir değil. Yirminci yüzyılın başından itibaren bu tür planlar bilim dünyasının zihnini meşgul ediyor. Platinyum, paladyum, iridyum gibi değerli metaller ve helyum-3 gibi gelecekte enerji sektöründe kullanılabilecek kaynaklar hem devletlerin hem şirketlerin iştahını kabartıyor.
"Uzayda kimse mülkiyet edinemez"
Böyle olunca uzayın kullanımı için anlaşmaların yapılması da şart oldu. Anlaşmalar da uzayda egemenlik ilanını engelledi. Artantaş, bu anlaşmalara göre devletlerin ve kişilerin uzayda mülkiyet edinemeyeceğini söylüyor.
“Soğuk Savaş esnasında yapılan iki uluslararası anlaşma, Dış Uzay Anlaşması (1967) ve Ay Anlaşması (1978) bu konudaki referans metinlerdir. Her iki anlaşma da Dış Uzay'ı ve dünyanın uydusunu “İnsanlığın Ortak Mirası” olarak tanımlar. Dış Uzay Anlaşması’na göre devletler gökcisimlerinde egemenlik iddia edemeyecekleri gibi, bu alanlardan özel kişilere lehine mülkiyet de tesis edemezler.
Peki uluslararası anlaşmalar uzayda üs kurulmasına ne diyor? Kimin ne kadar hakkı var? Bu konuda kanunlar ne diyor? Kişiye özel arsa satışları mümkün mü? Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dr. Araştırma Görevlisi Onur Çağdaş Artantaş ile bu piyasanın detaylarını konuştuk.
"Uzay merakı yeni değil"
Uzayın insanlık için merak uyandırıcı çekiciliği tarih boyunca sürdü fakat ona ulaşmak hiç kolay olmadı…Artantaş’a göre, gezegenlerdeki madenlerin kullanımının düşünülmeye başlanması uzun süredir gündemde. Bunun yanında uzayın bir savaş alanına dönmesi de bu fikirlerin bir getirisi. Tüm bunlar da hukuki gelişmeleri beraberinde getirdi.
“Uzaydaki gök cisimlerinde bunların mineral rezervlerinin çıkartılarak gerek gök cisimlerindeki üslerde gerek dünyada kullanılması yeni bir fikir değil. Yirminci yüzyılın başından itibaren bu tür planlar bilim dünyasının zihnini meşgul ediyor. Platinyum, paladyum, iridyum gibi değerli metaller ve helyum-3 gibi gelecekte enerji sektöründe kullanılabilecek kaynaklar hem devletlerin hem şirketlerin iştahını kabartıyor.
"Uzayda kimse mülkiyet edinemez"
Böyle olunca uzayın kullanımı için anlaşmaların yapılması da şart oldu. Anlaşmalar da uzayda egemenlik ilanını engelledi. Artantaş, bu anlaşmalara göre devletlerin ve kişilerin uzayda mülkiyet edinemeyeceğini söylüyor.
“Soğuk Savaş esnasında yapılan iki uluslararası anlaşma, Dış Uzay Anlaşması (1967) ve Ay Anlaşması (1978) bu konudaki referans metinlerdir. Her iki anlaşma da Dış Uzay'ı ve dünyanın uydusunu “İnsanlığın Ortak Mirası” olarak tanımlar. Dış Uzay Anlaşması’na göre devletler gökcisimlerinde egemenlik iddia edemeyecekleri gibi, bu alanlardan özel kişilere lehine mülkiyet de tesis edemezler.
En Çok Okunanlar
Döviz Kurları
