Okyanuslarda gizlenen şeffaf başlı balık
Okyanusun derinliklerinde yaşayan barreleye balığı, şeffaf kafası ve özel gözleriyle karanlık sularda avlarını fark etme yeteneğine sahip. Peki, bu sıra dışı adaptasyonun altında yatan bilimsel sırlar neler?
Okyanusların derinliklerinde evrimsel süreçlerin ortaya çıkardığı ilginç adaptasyonlar arasında, şeffaf başlı balıklar (barreleye balığı), belki de en dikkat çekici örneklerden biri. Bu balıklar, adlarından da anlaşılacağı gibi tamamen şeffaf bir kafaya sahip ve boru şeklindeki gözleri yukarıya doğru bakıyor.
Adeta bir otomobilin açılan tavan penceresinden gökyüzüne bakmak gibi, bu sıra dışı göz yapısı onlara, karanlık sularda avlarının siluetlerini görme yeteneği kazandırıyor. Bu özelliğiyle, bu balıklar derin okyanuslarda varlıklarını sürdürürken oldukça etkili bir şekilde hayatta kalabiliyorlar.
Chip'te yer verilen ayrıntılara göre Barreleye balıkları, genellikle derin ve karanlık sularda, başlarını yukarıya doğru çevirip hareketsiz bir şekilde bekler. Hassas görme yetenekleri sayesinde, yalnızca su yüzeyinden gelen zayıf ışığı kullanarak üzerinde süzülen avlarını fark edebilirler. Gözlerinde bulunan yeşil pigmentlerin, su altındaki biyolüminesans ışıklarını engelleyerek deniz anası gibi ışıldayan canlıları daha iyi görmelerini sağladığı düşünülüyor.
Bu avlar genellikle, denizanalarının sürüklediği küçük kabuklular ve minik hayvanlardan oluşuyor. Şeffaf ve sıvıyla dolu kafaları ise, denizanalarının yakıcı hücrelerinden koruyucu bir işlev üstleniyor. Bu eşsiz gözlem yetenekleri sayesinde balıklar, sürekli olarak avlarını izleyebilmekte ve hayatta kalmak için gerekli besinleri kolaylıkla bulabilmektedirler.
BİLİMSEL ADI: MACROPİNNA MİCROSTOMA
Barreleye balığının bilimsel adı Macropinna microstoma olup, ilk kez 1939 yılında tanımlanmış. Okyanuslarda ne kadar yaygın oldukları halen tam olarak bilinmemekle birlikte, en çok Kuzey Pasifik'teki Bering Denizi’nden Japonya’ya ve Baja California'ya kadar olan bölgelerde gözlemleniyorlar. Ancak, bu balıklar yüzeye çıkarıldığında, kafalarını koruyan sıvı dolu şeffaf zırhlarının düşük basınç nedeniyle çökmesi sonucu, nadiren bilimsel kayıtlarda yer alırlar.
2009 yılında Monterey Bay Aquarium Research Institute (MBARI) araştırmacıları, bir barreleye balığını yakalayıp birkaç saat boyunca gemilerindeki akvaryumda hayatta tutarak bu canlı üzerinde kapsamlı bir inceleme yapma fırsatı buldular. Bu gözlemler, balığın gözlerini öne çevirerek karşısındaki besinlere odaklanabildiğini ortaya koydu. Uzun süredir gözlerinin yalnızca yukarıya doğru sabitlenmiş olduğuna inanılıyordu, ancak bu buluş, balığın görme alanının çok daha dinamik olduğunu gösterdi. Aynı davranış, Kaliforniya kıyılarında yapılan denizaltı gözlemlerinde de kaydedildi.
Barreleye balıkları ve benzer türler, doğanın ne kadar yaratıcı olabileceğini ve evrimsel süreçlerin, hayatta kalmak için ne kadar farklı çözümler geliştirebileceğini gösteren ilginç örnekler sunuyor. Bu balıkların şeffaf başları ve sıradışı görme yetenekleri, derin okyanuslarda yaşamın ne kadar zorlu olabileceğini ancak aynı zamanda bu zorluklara karşı geliştirilen olağanüstü adaptasyonları da gözler önüne seriyor.
