Canaltay: Bütçe açığı, mali disiplin korunarak minimize edilmeli

Cumhuriyet Meclisi, Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Başkanı Resmiye Eroğlu Canaltay, 2026 bütçesinde ekonomik zorlukların devam edeceğinin öngörüldüğünü, bütçenin büyük bölümünün maaş ve diğer cari transferlere ayrıldığını söyledi.

2026 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı’nın toplam 191 Milyar 131 Milyon TL olarak belirlendiğini anımsatan Canaltay, öngörülen bütçe açığının mali disiplin korunarak minimize edilmesi gerektiğini kaydetti.

Bu tür açıkların, büyüme, istihdam ve refah açısından risk oluşturabileceğini belirten Canaltay, “Maliyenin bu durumu etkin şekilde yönetme kararlılığına sahip olduğuna inanıyorum” dedi.

“NÜFUS SAYIMINA GİTMELİYİZ"

Nüfusun özellikle enflasyon oranının, milli gelirin dış ticaret verilerinin net hesaplanmasında çok önemli olduğunu kaydeden Canaltay, “Hemen hemen her alanda ama özellikle de sağlıkta, tarımda, ulaşımda, eğitimde, turizmde, çalışma yaşamında daha ileri gitmek istiyorsak bir an önce bir nüfus sayımına gitmeliyiz” dedi.

Gereksiz harcamaların, ihtiyaç fazlası istihdamın da devlete sürekli yük getirdiğini ifade eden Canaltay, ekonomik aktivitenin temelini oluşturan nüfusun bilinmesi ve buna göre arz ve talebin hesaplanmasının son derece önemli olduğunu dile getirdi.

Canaltay,  bu noktada, bütçe açığını kontrol altına almak ve mali disiplini sağlamak amacıyla hazırlanacak bir eylem planının kamuoyuyla paylaşılması ve kararlılıkla uygulanmasının büyük önem arz ettiğini dile getirdi.

Resmiye Eroğlu Canaltay, sadece kamu maliyetlerinin ödenebilmesi yeteneğine sahip bir bütçenin ülke ekonomisinin gelişimine katkı sağlayamayacağını, kamuda tasarrufa önem verilmesi gerektiğini vurgulayarak, “Vatandaşa bu konuda karar alıcılar olarak biz önayak olmalıyız” dedi.

Gider tasarrufu planlamanın, en az gelir artırıcı önlemler kadar önemli olduğunu da kaydeden Resmiye Eroğlu Canaltay, ülkenin toplumsal uzlaşı ile sektörsel ekonomik politikalar üretmesi gerektiğini vurguladı.

Çalışanların alım gücünün korunması adına maaş ve ücretlerde politika belirlendiğini de kaydeden Canaltay, gelirlerin yetersizliği nedeniyle bütçe açığı oluştuğunu söyledi.

"RADİKAL REFORMLAR YAPILMALI"

Mevcut mali yapıda radikal reformlar yapılması gerekliliğinin bilindiğini kaydeden Canaltay, şöyle devam etti:

“Ülkemizdeki tüketimin büyük bir kısmı ithal ürünlere bağlı olması dolayısı ile ithal anında gümrük sınır kapılarında bu ürünlerin tüm dolaylı-dolaysız vergileri tahsil edilmektedir. Özellikle kamuoyunda sıkça kullanılan ‘kayıt dışı paranın ülkede var olduğu’ söylemi kısmen de olsa gerçeklik taşımaktadır. İthal ürünlerin tamamı gümrük hattından geçerken vergilenmesi dikkate alındığında bahse konu bu kayıt dışı para hizmet ve belirli sektörlerden kaynaklanmaktadır.

Bu sektörlere karşın alınacak önlemler, yapılacak yasal düzenlemeler bu açığı ortadan kaldıracaktır. Bunun için de başta tapu hizmetleri, maaş ödemeleri, çalışma izinleri gibi alanlarda ciddi adımlar atılması şarttır.

Ülkemizdeki başta temel gıda maddelerinde yaşanan pahalılıkların nedeni, üretimin beklenen ölçülerde olmaması, denetlenmemesi ve teşvik uygulamalarının hayata geçirilememesidir.

Tüketime yönelik yeterli mal ve hizmet üretiminin yapılamadığı bir ekonomik sistemde pahalılığın varolması kadar doğal bir şey olamaz.  Ülke ekonomisinde doğru teşvik, düzenleme ve rekabetçi bir ortamın sağlanması piyasalarımıza ucuzluğu getirecektir. Yasaklayıcı-sınırlayıcı değil genele ve rekabete dayalı bir üretim sistemine ihtiyacımız vardır. Bunun için de 30-40 yıldır sürdürülmeye çalışılan mali ve ekonomik politikaların yeniden yapılandırılmasına ihtiyaç bulunmaktadır.”

Ülkenin ekonomik dinamiğinin kendi ayakları üzerinde durması için gerekli insan gücünün, bilgi, sermaye ve kaynakların sınırsız olduğunu vurgulayan Resmiye Eroğlu Canaltay, “Esas olan tüm bunları bir arada yeniden yapılandırmaktır” dedi.

"BORÇLANMA VE ZARAR ÜRETEN KAMU KURULUŞLARINA DAYALI BİR YÖNETİM SÜRDÜRÜLEMEZ”

Gelirleri artırırken aynı zamanda tasarruf önlemleri almanın, aynı işleri daha az kaynakla gerçekleştirmenin büyük önem taşıdığını da ifade eden Resmiye Eroğlu Canaltay, mali disiplinin ve bütçe disiplinin, uzun vadeli ekonomik istikrar için vazgeçilmez olduğunu söyledi.

 “Borçlanma ve zarar üreten kamu kuruluşlarına dayalı bir yönetim sürdürülemez” diyen Resmiye Eroğlu Canaltay, şöyle devam etti:

“Hepimiz aynı gemideyiz ve bu geminin güvenle yol alması hepimiz için şarttır. Görüş farklılıklarımız olabilir, ancak artık belirli hedeflerde birleşmek zorundayız. Ekonomik kalkınma için toplumsal birlik, doğru mali politikalar ve yapısal reformlar gereklidir.”

Kamuda verimliliğin artması, devlet hizmetlerinin kalitesinin yükselmesinin dönüşümün somut örnekleri olduğunu ifade eden Canaltay, e-Devlet alanında çağdaş bir noktaya gelmek için çalışmaları kararlılıkla sürdürdüklerini söyledi.

Dünyanın kritik bir dönemden geçtiğini de ifade eden Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Başkanı Resmiye Eroğlu Canaltay, Avrupa’daki savaşların, Doğu Akdeniz ve Orta Doğu’daki yüksek jeopolitik risklerin, enerji güvenliğinin, ticaretin zorlaşmasının ve yüksek enflasyonun, tüm ülkeleri etkilediğini kaydetti.

Türkiye’de yüksek enflasyon oranında gerileme görülse de hedeflenen seviyelere ulaşmanın zaman alacak gibi göründüğünü belirten Canaltay, ülkeyle ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:

“Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ekonomisi de benzer zorluklarla karşı karşıyadır. Türk Lirası kullanımı ve kendine has özel koşulları sebebiyle, yüksek enflasyon, yüksek faiz oranları ve döviz fiyatlarındaki dalgalanmalar ekonomik ortamı zorlaştırmaya devam etmektedir.  Ancak, doğru bir planlama ile bu süreci en az sıkıntıyla atlatmak mümkündür.”

Bu zorluklara rağmen sosyal devlet anlayışından taviz vermeden, sağlık, eğitim ve sosyal destekleri önceliklendirerek çalışmalara devam edilmesi gerektiğini ifade eden Canaltay, kaynakların doğru alanlara yönlendirilmesi, ekonomik kalkınma, çağdaş üretimi teşvik odaklı bir siyasetin esas olması gerektiğini ifade etti.

Anavatan Türkiye ile iş birliği içinde yürütülen projeleri de memnuniyetle izlendiğini dile getiren Canaltay, özel sektörün önünün açılması, dış yatırımcıların ülkeye yönlendirilmesi ve kayıt dışı ekonominin kontrol altına alınması gibi adımların, mali yapının güçlendirilmesi için kritik öneme sahip olduğunu dile getirdi.

“Devletimizin dijitalleşmesi; taşınmaz, araç ve mal hareketlerinin takip edilebilir hale gelmesi; tüm verilerin şeffaf ve hızlı şekilde erişilebilir olması, hem vergi disiplinini hem de mali sürdürülebilirliği artıracaktır” diyen Canaltay, ilgili kurum ve bakanlıkların koordinasyonu çok önemli olduğunu, ülkenin nüfus ve iş gücü planlaması ihtiyacının da acilen karşılanması gerektiğini yineledi.

Canaltay, 2026 bütçesinin ülkeye hayırlı olmasını diledi.

CANALTAY’DAN BAŞ SAĞLIĞI MESAJI

Resmi Eroğlu Canaltay, konuşmasında Azerbaycan’dan Türkiye’ye dönerken Gürcistan’da düşen Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait kargo uçağında şehit olan 20 asker için de başsağlığı diledi.

10 Kasım’da, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü andıklarını anımsatan Canaltay, “Atatürk’ün bizlere bıraktığı fikirler ve ilkeler, bugün de her zorlukta yol gösterici olmaya devam ediyor” dedi.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kuruluş yıldönümüne değinen Resmiye Eroğlu Canaltay, “Egemenliğimizin, bağımsızlığımızın, kendi kendimizi idare etme irademizin ifadesi olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin 42’nci kuruluş yıl dönümünü coşku ve gurur içinde kutlayacağız” dedi.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin varoluş mücadelesinin önderleri Dr. Fazıl Küçük ve Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş’ı rahmetle anan Resmiye Eroğlu Canaltay, “Bu devlet bize birileri tarafından altın tepsi içinde sunulmadı. Bu devlet yıllar süren bir varoluş ve özgürlük mücadelesi sonucu tüm halkımızın katkıları ve  Anavatan Türkiye’nin koşulsuz büyük desteği ile kuruldu” diye konuştu.

Kıbrıs Türk halkının 42 yıl boyunca çeşitli zorluklar yaşadığını, bugün, devletin kurumsallaşması yolunda önemli adımlar atıldığını belirten Canaltay, “Yeterli bulmasak da ekonomik olarak sıfır noktasından belirli bir noktaya gelmiş, en önemlisi halkımız da demokrasisine, özgürlüğüne ve Cumhuriyetine sahip çıkma iradesini kararlılıkla sürdürmüştür” dedi.